Piet Vogel Rig Clinic: Van Basis tot Hi-Tec Rig
Rigs… Misschien wel het meest besproken onderwerp binnen de karpervisserij. Toch zijn er nog veel vragen en onzekerheden! In 7 artikelen gaat het team van Piet Vogel Rigsolutions al hun kennis overdragen in zowel tekst als video! Ga er maar eens goed voor zitten, we starten met de ‘basisrig’ en de ‘Shot on the hook rig’!
Al vanaf de eerste karperbeurs in Zwolle krijg ik veel vragen over rigs en systemen. Ondanks alle info die tegenwoordig op het internet voorhanden is, wordt dit maar niet minder en dat verbaast mij al jaren. In het verleden heb ik persoonlijk veel technische artikelen geschreven en heb er zelfs een compleet boek aan besteed, toch blijven de vragen komen en niet alleen maar omdat de materialen doorontwikkeld zijn. De meeste vissers grijpen in mijn ogen veel te snel naar ‘mode-rigjes’, iets wat voort komt uit onzekerheid.
Ik geef graag mijn kennis over, aan zowel jong als oud!
Vasthouden aan een basis
Aanpassingen zijn in principe niet verkeerd, mits je maar vast houdt aan een bepaalde basis. Doe je dat niet, dan zie je op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer. Je kunt daarna dan ook nooit meer de vinger op de zere plek liggen want je hebt teveel uiteenlopende aanpassingen doorgevoerd.
Mijn advies is daarom altijd: blijf zoveel mogelijk vast houden aan een solide basis. Ik bedoel hier dus niet een zogenaamde ‘standaard rig’ mee, want dat is een totaal verkeerde interpretatie. Die naam verwijst naar het feit dat je deze rig dan ‘standaard overal’ gaat gebruiken zonder de zo broodnodige aanpassing(en) als de omstandigheden veranderen. Nee, echt een vaste basis en van daaruit breng ik doordachte, subtiele aanpassingen aan die nodig zijn voor de desbetreffende situatie. Dat wil niet zeggen dat je dan helemaal niet moet gaan experimenteren, integendeel, doch doe dat dan met je tweede of zelfs derde hengel. Dit zodat je voor jezelf een helder beeld kunt blijven vormen over wat werkt (en wat niet werkt).
Alles staat klaar, laten we gaan knopen!
Persoonlijk wijk ik zo min mogelijk af van mijn basis, echter in sommige gevallen doe ik iets geheel contrasterend, en gebruik ik bijvoorbeeld een Chodrig (als de situatie er om vraagt). Deze rig wijkt ver af van mijn basis, maar desalniettemin gebruik ik ook hier onderdelen uit mijn basis rig. Juist daar knelt bij velen de schoen, door het lukraak wisselen van rigs, materialen en systemen is het vertrouwen en de rode draad helemaal verdwenen. Geloof mij maar: niets is erger dan vissen zonder vertrouwen, want dan slaat de onzekerheid, die in iedere visser schuilt, meedogenloos toe! Dat geldt voor rigs, systemen en ook voor aas!
Ook de Chod zal in deze serie artikelen aan bod komen.
Een reeks artikelen op KWO
In een serie technische artikelen die ondersteund zullen worden door korte, informatieve, filmpjes willen wij (het Rigsolutions team en ik zei de gek) jullie dus terug brengen naar een goede basis omtrent rigs! Een basis van waaruit je kunt werken en gebruiken voor verschillende omstandigheden en voermethoden. We gaan uitleggen hoe wij de werking zien, geven advies over het te gebruiken materiaal en natuurlijk hoe je de rig / het systeem zelf kunt maken.
Meerdere Rigsolution consultants zullen in deze serie rig artikelen aan het woord komen.
Basisrig van Piet Vogel
Mijn basis is een soepele no nonsens onderlijn die met slechts kleine aanpassingen vele situaties af kan dekken. Naast de grote diversiteit aan wateren die elk een andere moeilijkheidsgraad hebben, werkt ook de manier van voeren door op de effectiviteit van de rig. Tussen het compact voeren (dat gebeurt als je bijvoorbeeld een voerboot gebruikt of het rigje wordt voorzien van een pva zakje met wat kruim) en verspreid voeren (met de katapult of gooipijp) zit alleen al een wereld van verschil. Daar kun je in mijn ogen absoluut niet dezelfde rig voor gebruiken, echter ze kunnen wel overeenkomsten hebben.
Hieronder zie je stap-voor-stap hoe ik mijn basisrig knoop!
1. De benodigdheden voor de basis rig!
2. Maak een lusje voor je hair.
3. Trek het lusje goed aan.
4. Pak een haak met rechte punt en bepaal de lengte van je hair. Leg de lijn in een lus langs je haaksteel.
5. Laat een klein stukje voorbij je haakoog steken. Pak de lus en draai 1x om de haaksteel. Daarna kruislings terugwikkelen naar je vinger. Doe dit 3 keer. Aantrekken bij stuk onderlijn bij je haakoog.
6. Positioneer de knoop ongeveer tegenover de weerhaak en trek aan.
7. Wikkel de lijn 2 keer om de haaksteel en steek de lijn van achteren door het oog van de haak en trek aan.
8. Maak een Knotless knot vanaf de dichte kant van haakoog. Wikkel de lijn nu 4 a 5 keer om de steel.
9. Steek de lijn nu weer door de achterkant van het oog en trek aan.
10. Zet de Line Aligner nu op de lijn.
11. Bevochtig het haakoog iets met speeksel en duw de Line Aligner over het oog.
12. Dit is het resultaat.
13. Om de onderlijnen allemaal even lang te krijgen verhitten we een tooltje.
14. We smelten het tooltje door de rigruler op de gewenste onderlijnlengte.
15. Schuif een Short Anti-Tangle Sleeve op een baitlip boilienaald.
16. Breng nu het onderlijnmateriaal tussen het tooltje en het pennetje van de Rigruler onder spanning.
17. Pak beide delen van de lijn tussen je vingers vast en haal de lijn van het pennetje los. Maak nu met het lusje een 8-knoop.
18. Eenvoudig en betrouwbaar: de 8-knoop.
19. Trek de 8-knoop aan en je basisrig is klaar!
Mocht het nog niet geheel duidelijk zijn, bekijk dan de video van de basis rig:
Rig voor compact voeren en druk beviste wateren
Hier maak ik gebruik van een kort rigje (lengte van 7 tot 12 cm) met een kortstelige haak en een rechte en vlijmscherpe punt. De vis kan, door het compacte voerstekje, in feite zijn buikje vullen, zonder echt in beweging te hoeven komen. Hij zal alleen zo af en toe horizontaal gaan liggen om het opgenomen aas te gaan vermalen. Tijdens die kleine beweging moet de rig zijn werk al doen, prikt de haak niet, dan rolt die als de vis weer gaat azen de bek weer uit. De kans dat de haak tijdens het rollen alsnog vlees pakt is erg klein.
Om onze kansen te vergroten moet de rig effectiever gemaakt worden en dat doe ik met wat hulpmiddelen. De kortstelige haak heeft van zichzelf een matig prikkend vermogen en dient daarom verlengd te worden met een Line Aligner. Door deze haakverlenging wordt de ruimte om vlees te pakken groter, we noemen die ruimte ‘de gap’. Het vertrekpunt van de hair plaats ik iets meer richting de haakbocht om het ‘claw effect’ te versterken en ik gebruik altijd een shot on the hook.
Door het gewicht naar de punt te verplaatsen, weet je zeker dat de haak tijdens het opzuigen met die punt naar beneden draait. Bij de minste beweging van de vis zal de haak dan al effectief prikken. Mocht ik hem nog agressiever willen/moeten maken (als ik op een echt dressuur water uitpak) dan plaats ik eerst een klein knijploodje, op 4 cm van de haak, op de onderlijn om daar naar wens Tungsten Putty omheen te kneden. Al beweegt de vis nu helemaal niet dan nog trekt het gewichtje buiten de bek van de vis de haakpunt naar de beneden en is de vis alsnog het haasje. Deze rig heeft nu echt alles wat ik nodig acht om effectief te kunnen prikken maar ook heel goede drileigenschappen.
De enige extra aanpassing zou kunnen zijn dat je de hair niet fixeert maar over de haaksteel laat schuiven met een ringetje. Hierdoor creëer je nog meer ‘downforce’ op de haakpunt omdat het aas door het glijdende ringetje tijdens het uitspuwen naar achter kan schuiven en de haakpunt dus naar beneden gekanteld wordt.
Rig voor verspreid voeren
Als het aas niet compact op een plekje ligt zal de vis in beweging moeten komen om het volgende lekkere hapje naar binnen te zuigen. Dat is voor de visser een ideale situatie want met de haak en aas in de bek gaan zwemmen resulteert bijna altijd in een gehaakte vis. De rig strekt zich en wordt naar voren getrokken, waardoor de haak meestal prikt in de zijkant van de bek. Ik gebruik hier een wat langere riglengte (tussen de 14 en 17 cm) om de vis die vrijheid ook te geven. De haakkeuze blijft in veel gevallen gelijk (behalve bij hoge watertemperaturen of in de buurt van obstakels) en is natuurlijk voorzien van een Line Aligner om de rig extra efficiëntie mee te geven. Shot on the Hook en ‘overloaden’ is hier overbodig.
Onderlijn materiaal
De laatste jaren is soepel onderlijn materiaal bij mij weer echt favoriet geworden. Mijn voorkeur gaat uit naar Skinny 25 lb of Freefall 20 lb. Beide soepele, zinkende lijnen die goed wegvallen tegen de ondergrond en de vissen niet doen schrikken. De bewegingsvrijheid van dit materiaal vind ik belangrijker dat het in de knoop kunnen komen tijdens het inwerpen. Door die mindere kant is het materiaal bij veel vissers in diskrediet geraakt en dat is feitelijk heel simpel te voorkomen door bijvoorbeeld een PVA stringertje aan de haak te bevestigen met wat halve boilies.
Dit soepele onderlijnmateriaal gebruik ik het meeste!
Ik neem dat voor lief en zie juist de vele voordelen van de souplesse. Na het inwerpen zal de lijn bijna nooit gestrekt komen te liggen waardoor de aanzwemroute van de vis minder belangrijk is. Er is eigenlijk geen ‘blinde kant’ meer en de vis kan het aas van alle kanten opzuigen! Daarnaast plooit het materiaal moeiteloos om de bek van de vis zodat de haak perfect kan indraaien.
Wordt er verspreid gevoerd dan zal ik de lengte op ongeveer 17 cm houden (van haakbocht tot swivel) en valt mijn keus op de Freefall 20 lb. Dit materiaal heeft het hoogste soortelijk gewicht en volgt moeiteloos de contouren van de bodem. Is de voerstrategie compact dan zal ik de rig behoorlijk inkorten tot zelfs soms slechts 7 cm. Hier kies ik voor Skinny, ook al is dit materiaal iets lichter van gewicht. De extra plooibaarheid geeft hier de doorslag!
Haakkeuze
Ondanks het grote aanbod in haken beperk ik mezelf slechts tot 2 verschillende modellen. Beide haken hebben een korte maar stevige steel, echter ze verschillen van punt. In de meeste gevallen kies ik voor de CSS 2 (Super Strong) size 6 of 8. Deze sterke, kortstelige haak heeft een vlijmscherpe rechte haakpunt die enigszins naar binnen gericht staat om agressief en diep in te haken.
De Super Strong Hook, de populairste haak uit het assortiment van Rigsolutions.
De haaksteel verleng ik altijd om meer ruimte te krijgen tussen de haakpunt en het vertrekpunt van de lijn. Dit als alternatief voor een langstelige haak die deze eigenschap al van zichzelf heeft; echter met een langstelige haak kun je niet zwaar drillen en daarom gebruik ik die slechts in de winter als de vissen minder hard vechten. Om toch niet teveel efficiëntie te verliezen transformeer ik de kortstelige haak naar een langstelige, zonder in te leveren aan de drilkwaliteiten. Dat verlengen doe ik het liefst met zo dun mogelijke krimpkous om alles zo subtiel mogelijk te houden. Als ik de rigjes niet thuis
kan maken, maar ter plekke pak ik een readymade Line Aligner als alternatief.
Op wateren met een zachte bodem, waar de vissen weke bekken hebben (in combinatie met hoge watertemperatuur of als ik in de buurt van obstakels vis) kies ik voor een klauwhaak model. Al is de effectiviteit daarvan minder dan de haak met rechte punt. Echter, soms moet je een compromis sluiten!
Een klauwhaak model haakt minder agressief maar hij heeft wel weer meer grip tijdens het drillen. Het verlengen van dit type haak doe ik liever niet met een readymade Line Aligner of krimpkous want dan wordt de rig in mijn ogen gewoon te grof. Een klauwhaak heeft altijd een iets wat grover oog en daar past alleen een behoorlijk diameter overheen. Daarom verleng ik de haak liever met een stukje stijf Bristol Filament, verkrijgbaar met Stiffy van Rigsolutions of vergelijkbaar materiaal van een ander merk. Dit extreem stijve rigmateriaal heeft veel geheugen en kan gewoon met je handen in iedere hoek gebogen worden. De totale verlenging is nooit meer dan 2 cm en voor de rest van de rig gebruik ik weer het soepele onderlijn materiaal.
Doormiddel van een voorslagknoopje knoop ik dit aan de gecreëerde haakverlenging. De verlenging van de haak is nu heel subtiel maar toch extreem effectief. De hair maak ik natuurlijk apart van Skinny om deze de juiste bewegingsvrijheid mee te geven.
Line Aligner
Deze simpele aanpassing om de haaksteel te verlengen en de lijn naar de punt te richten (to align) is eigenlijk al heel erg oud, doch gaat er bij mij nog immer geen rig te water zonder! 20 jaar geleden maakte ik hem van een stukje zacht plastic anti tangle tubing, maar nooit van siliconenslang zoals sommige dat deden, want dat is niet stijf genoeg. Ik gebruikte een stukje van 2 cm en prikte dan de boilienaald nèt voor het einde door de wand heen om de lijn er vervolgens mee door te trekken. Hierdoor werd de lijn naar de haakpunt gericht en dat werkte weliswaar geweldig maar zag er lomp uit.
De kant-en-klare Line Aligners van Rigsolutions!
Daarna heb ik jarenlang de Line Aligners gecreëerd met behulp van krimpkous (doe ik nog vaak om het subtieler te maken en zeker als ik ze van te voren thuis klaar maak) echter, sinds een aantal jaren zijn er nu ook verschillende Readymade Line Aligners te verkrijgen. Gemak dient de mens toch? Mijn voorkeur gaat uit naar een zo klein mogelijke maar wel zo stijf mogelijke uitvoering.
Door de Line Aligner altijd klein, licht en subtiel te houden voorkom je dat het zwaartepunt richting de haaksteel komt te liggen in plaats van de haakpunt. Hierdoor schiet je het beoogde doel voorbij. Voor mij dus geen zware Tungsten Line Aligners want dan moet ik ook de haakpunt weer extra compenseren. Dit zware type Aliners zal vast wel een doel hebben maar die komt niet overeen met hetgeen ik wil bereiken.
Shot on the Hook
Bij een compacte voerstrategie, zwaar bevist water, single hookbait of als je een PVA zakje gebruikt is een Shot on the Hook absoluut onmisbaar. De haakpunt moet hier gewoon sneller kunnen draaien omdat de vis zich niet hoeft te verplaatsen. Voor de verzwaring van de haakpunt gebruik ik een Dinsmore loodje met een gewicht van 0,1 gram of hooguit een 0,2 gram. Zwaarder is niet nodig, want laten we eerlijk zijn, wat weegt nu een haakje? Mocht je hem zwaarder maken (voor mij nooit een optie) b.v. 0,3 of zelfs 0,4 gram dan zal je ruimte moeten houden tussen de haak en het loodje. Dit om te voorkomen dat het grotere loodje de haak teveel op een negatieve manier zal beïnvloeden.
Een simpele loodhagel kan je op jaarbasis flink wat extra vissen opleveren.
Als dat loodje strak tegen de haak geknoopt zit en op de bodem van de bek rust zal de haakpunt nog te ver weg blijven van het vlees. Als je tussen het loodje en de haaksteel ruimte houdt kan de haak dus iets zakken (naast het loodje) en dichterbij het vlees komen. Als je slechts een 0,1 of 0,2 grams shotje gebruikt, weet je zeker dat de haakpunt altijd heel dicht bij het vlees zit en bij de minste beweging prikt. De ideale positie van de shot is net voor de bocht van de haak, zie foto of film!
Om te controleren of de haak vlees kan pakken zodra het loodje op de bek rust, plaats je de haak vlak op je handpalm. Kijk goed of het loodje er niet voor zorgt dat de punt van de haak omhoog komt te staan. Niet goed, verander dan de positie van het loodje iets of neem een kleiner loodje!
Om de shot op de haaksteel te knopen neem je het best een stukje sterk naaigaren.
Zo knoop je zelf een ‘shot on the hook’:
20. Voer je compact of bewegen de vissen nauwelijks bij het azen, dan kan je een Shot on the Hook monteren. Pak hiervoor wat naaigaren.
21. Maak een dubbele lus.
22. Steek het uiteinde door de dubbele lus en leg deze nu rond je haakbocht.
23. Trek de knoop stevig aan.
24. Voor een Shot on the Hook is een 0,1 of 0,2 grams loodje voldoende.
25. Zet het loodje op beide draden tegen de haak aan en knip kort tegen het loodje af.
26. Brand het restant weg.
27. Zo moet de Shot gepositioneerd worden om niet in de weg te zitten bij de inhaking. Daarom is een Shot on the Hook met groot volume ook niet gewenst!
28. Om geen opvallend vlak van de Line Aligner te hebben, kunnen strepen met een watervaste stift gezet worden.
29. Klaar voor actie!
Ook over de Shot on the Hook rig heb ik een filmpje gemaakt:
Aansluiten op de leader
Als laatste wil ik jullie was vertellen over het aansluiten van de rig op de leader. Omdat ik houd van het snel wisselen van rigs maak ik gebruik van een zogenaamde Quickchange swivel. Ik kies hier een kleinere maat voor (size 11) want ik wil niet dat de swivel te vast komt te zitten in de loodclip. Deze moet losjes passen zodat er een ‘shocker effect’ ontstaat en de swivel tijdens het instinctief kopschudden los komt uit die loodclip. De lengte tussen het lood en de haak wordt hierdoor groter en de kracht op de haakpunt minder. Nu kan de vis het lood niet gebruiken om die haakpunt (die nog maar heel losjes vastzit in de bek) los te schudden.
Het Freefall leader materiaal laat zich perfect splicen!
Dat shockereffect maar eigenlijk ook de gehele montage is in mijn ogen dus net zo belangrijk als de rigkeuze op zich. Vooral bij een korte rig is het shockereffect onmisbaar. De geprikte vis zal het haakje heel gemakkelijk kunnen losschudden als de swivel te vast in de clip blijft zitten want de afstand tot de haakpunt is hier erg klein. Het enige wat je ziet op de kant is een krachtige tik op de top. Vroeger, toen we het nog niet met onderwater camera’s konden zien, ging ik er dan van uit dat er een brasem aan had gezeten en niet was gehaakt. Bij een langere rig zal dat iets minder belangrijk zijn maar dan nog kies ik voor het shockereffect, want voorkomen is beter dan genezen!
Aan het einde van de rig knoop ik met een 8-knoop een lusje dat ik vervolgens over het haakje van de swivel trek. Om dit goed af te sluiten gebruik ik een zachte korte anti tangle sleeve. Deze conische sleeve sluit perfect aan om het onderlijn materiaal en past strak over de haak van de swivel. Een tungstensleeve is hier echt overbodig want de haak van de swivel is van ijzer en past in zijn geheel in de zachte sleeve. Door dit extra gewicht zal de sleeve netjes en goed afzinken. Pas bij gebruik van een lange anti tangle sleeve kies ik voor een tungsten versie omdat daar wel een luchtbelletje in kan ontstaan en zodoende de rig op lift van de bodem. Vissen kunnen hier van schrikken!
Zoals je hebt kunnen lezen en zien ben ik een liefhebber van simpele doch effectieve onderlijnen! Ik zorg er altijd voor dat de werkende delen van mijn rig optimaal hun werk kunnen doen en gebruik vaste en vertrouwde producten. Daarnaast denk ik goed na wat voor effect mijn montage en voerstrategie hebben op de werking van mijn rig. Ik geloof in wat ik doe en houd zoveel mogelijk vast aan mijn basis die ik, waar nodig, bijstel.
Succes aan de waterkant, maar dat gaat vast goed komen 😉
Vissen is geen wetenschap maar soms moeten wij het wel wetenschappelijk benaderen om in ieder geval met vertrouwen langs de waterkant te kunnen zitten.
Vang een bak!
