Karpervissen vanuit een boot – Deel 1 – Bootknutselen
Bootvissen is hot! Getuige het aantal karpervissers dat in de weer is met het opscharrelen en opknappen van een polyesterboot is de rek er nog niet uit. Sterker nog, het zal alleen maar toenemen; de voordelen van het vissen vanuit een ‘karperboot’ zijn immers groot. In deze nieuwe serie zal Arjan Verkoelen dieper ingaan op het bootvissen en alles wat hierbij komt kijken. In dit eerste deel vertelt hij over het opknappen van een polyesterboot.
Arjan aan het woord: In de hedendaagse scene zien we aluminium platbodems, rubberboten, geavanceerde alu karperboten (welke afgeleid zijn van de bekende roofvisboten) en polyester (kajuit)boten die dienst doen als vaartuig om vanaf te vissen. Het meest gebruikt zijn nog altijd de laatst genoemde polyesterboten vanwege hun gunstige aanschafprijs en relatief eenvoudige verkrijgbaarheid.
Over het opknappen van dit soort boten zal ik jullie in dit eerste deel een en ander proberen uit te leggen. Het gaat hierbij om feiten die ik heb verzameld, alsmede mijn eigen ervaringen (en leermomenten).
Welk type boot?
Zo?n 10 jaar geleden, in het najaar van 2006, wilden mijn toenmalige vismaat Martijn Nederpel en ik een nieuwe uitdaging aangaan. Het plan was om de grote Friese meren aan te gaan pakken en dan is een boot een absolute noodzaak.
Goede raad was duur en een zoektocht naar een ideaal model begon. Wijtze Tjoelker, die reeds jaren vanuit een boot viste, zette ons op het spoor van het merk Birchwood. Een soort vierkante boot waarbij als het ware twee rompen voor een zeer stabiele ligging op het water zorgen.
Dit (van origine Engels fabricaat) scheepje vonden we bij een werf op een kwartiertje rijden vanaf de hoofdstad Leeuwarden.
De gehele winter van 2006/2007 spendeerden we aan het opknappen en gereedmaken van de boot. In het voorjaar van 2007 was de doop! Zo begon als het ware mijn persoonlijke avontuur in en met diverse soorten boten.
Wat is polyester?
Voordat je gaat knutselen aan een polyester boot is het belangrijk dat je eerst het materiaal ?begrijpt?. Dus wat is polyester eigenlijk?
" Polyester is een polymeer dat bestaat uit een keten van esterbindingen."
Goed, dat klinkt vrij ingewikkeld, wat betekent dit?
Polyester is een kunsthars, welke hard wordt na toevoegen van een verharder. Dit proces is onomkeerbaar. Polyester kan dus niet meer gesmolten worden. Polyester rot of roest niet, en kan verwerkt worden met een minimum aan gereedschappen.
Polyester wordt meestal gecombineerd met glasvezel, om een sterk, slagvast en stijf product te verkrijgen. Voorbeelden van polyester producten zijn vijvers, zwembaden, autobumpers, dakgoten, kunstwerken, scooterkappen, waterdichte bekledingen n boten!
Polyesters worden gevormd door een polycondensatiereactie van dicarbonzuur en een diol of door een polycondensatiereactie van een groot aantal moleculen met zowel een carbonzuur als een alcoholgroep.
Thermohardende polyester (onder invloed van een chemische of thermische reactie uithardend) wordt meestal verstevigd met behulp van glasvezel. Dit heet glasvezelversterkt polyester, maar wordt ook vaak simpelweg ?polyester? genoemd. Bekende toepassingen zijn zeiljachten en roeiboten. Het verwerken van glasvezelversterkte polyester kan op velerlei manieren. De meest bekende techniek is het handlamineren of in het Engels hand lay-up.
Bij deze techniek worden matten of weefsels op een open mal gempregneerd met hars. Dit gebeurt met een kwast of roller. Vervolgens wordt met een ontluchtingsroller alle lucht uit het laminaat gerold. De gewenste dikte van het laminaat wordt bereikt door het aantal lagen glasmat of glasweefsel. Op deze wijze worden nog steeds vele polyester producten gemaakt zoals boten, wildwaterbanen, kano’s, allerlei beschermkappen voor machines en dergelijke.
Koop een boot… werk je dood!
Een karpervisser die een boot aanschaft om vanuit te vissen wil vaak een gebruikt, oud en het liefst een goedkoop model, op de kop willen tikken. Het is dan wel belangrijk om jezelf te verwittigen van enkele zaken?
Een boot is niet onderhoudsvrij! Een bekende slogan onder eigenaren van een boot is dan ook “koop een boot, werk je dood.” Dit komt mede doordat een polysterboot vaak bestaat uit diverse (2 componenten) lagen, al dan niet over elkaar heen aangebracht.
Uiteraard is de basis van de boot geproduceerd met een mal, gemaakt van polyester met glasmatten welke de boot haar vorm geeft. Doorgaans is er een gelcoatlaag overheen gezet die de feitelijke waterdichtheid waarborgt. En daar gaat het nu juist mis? De dikke gelcoatlaag is enigszins poreus. De gelcoatlaag is niet 100% damp ?en waterdicht. Het vocht dringt door de langdurige waterbelasting (waterdruk van simpelweg in het water liggen) door de poreuze gelcoatlaag en kan in het polyester ?kruipen?.
De productie van polyster kent zo haar eigenaardigheden en problemen. Het is nagenoeg onmogelijk om een volledig homogeen product te creren zonder luchtbellen.
Het gevolg is dat er direct achter de gelcoat kleine holtes zijn (luchtbellen). Deze kleine, met lucht gevulde, ruimtes raken gevuld met het binnen sijpelende water. Dat op haar beurt weer een reactie aangaat met de met de chemische bestanddelen die in de uitgeharde polyesterhars zijn achtergebleven; er ontstaat een concentraat. Bij openbarsten is er een zure lucht waar te nemen. Als je deze lucht veelvuldig ruikt dan weet je: deze winter sta ik weer te schuren…
En dan een klein stukje natuurkunde
Puur theoretisch is osmose een vloeistofstroom van de laagste concentratie naar de hoogste concentratie waarbij beide vloeistoffen gescheiden worden door een poreuze wand. Dit natuurkundige proces gaat net zolang door totdat er een evenwicht bereikt is in beide concentraten. In ons geval zullen de concentraten aan weerszijden van de gelcoat zich nooit nivelleren omdat het concentraat aan de buitenzijde van gelcoat buitenboordwater betreft. Doordat het osmoseproces blijft doorgaan wordt er in de ruimten achter de gelcoat druk opgebouwd. Uiteindelijk zal de druk de weg van de minste weerstand kiezen waardoor de gelcoat ter plaatse bol komt te staan en uiteindelijk kan barsten.
Afijn, zoals je wellicht begrijpt is het een onomkeerbaar proces op microniveau wat niet te keren valt. Je kunt er op smeren wat je wilt, maar van binnenuit zal de druk dusdanig opgebouwd worden dat alle moeite, tijd, geld en ?verf? die je spendeert en er opgesmeerd hebt teniet gedaan wordt.
Wat is nu wel de oplossing? Wat is nu lonend en stiekem toch ook wel leuk werk om te doen?
In het volgende deel neem ik jullie mee in mijn leerproces. In de verschillende type boten, in de do?s & don?ts, in de gebruikte materialen en het slopen en weer opbouwen van je eigen schip!
Stay tuned!